Klompenmakerij in Wallonië
Overzicht van het museum van het Waalse leven met de vervaardiging van
klompen in de traditionele (hand) en dan moderne (machine) mode in de fabriek
"Perseverance", Presgaux in 1937 (film 8000060, stil). Meer info? Raadpleeg
de online catalogus van de collecties van het museum: www.viewallonne.be
Meer info?
www.provincedeliege.be.
Sam Mondelaers
Oudste klompenmaker van het land is op 98-jarige leeftijd overleden.
Elke donderdag & zondag van de maanden juli & augustus 2018, van
10 tot 18 uur: demonstratie handmatig klompen maken.
Meer info vind je bij
agenda.
Leermeester: Ronny Mondelaers
E-mail: ronnymondelaers@telenet.be
Leerling: Tim Van Goethem
E-mail: tim@prospector.be
Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz heeft vandaag de klompencultuur
toegevoegd aan de Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Een opname op die lijst draagt bij tot de zichtbaarheid van de traditie
en stimuleert publiek en betrokkenen om er bewust mee om te gaan.
De klompenmakerij was ooit een belangrijke bedrijfstak in Vlaanderen.
De Vlaamse klompenmakers exporteerden enorme hoeveelheden klompen naar
onze noorderburen. Molenaars en landbouwers droegen klompen, IJslandvaarders
en garnaalvissers konden zich geen beter schoeisel inbeelden (of veroorloven),
en ook heel wat fabrieksarbeiders droegen klompen als beschermend schoeisel.
Is het dragen van klompen nu dan uitgestorven? Heeft de laatste klompenmaker
er zijn klompenmakersbijltje bij neergelegd? Veel van de gespecialiseerde
kennis is verloren, maar er is nog steeds een dynamische erfgoedgemeenschap
actief. Nu de generatie die haar jeugd op klompen heeft doorgemaakt aan
het uitsterven is en de laatste professionele klompenmakers er het bijltje
bij neer leggen, vindt de gemeenschap het hoog tijd om het erfgoed van
het dragen en maken van klompen te koesteren, door te geven en te herwaarderen.
Een kloefkapper is immers meer dan een lomperik en houten klompen vormen
nog steeds een waardig alternatief voor schoeisel in leer of kunststof.
De erfgoedgemeenschap rond het klompenerfgoed is verspreid in Vlaanderen,
met belangrijke kernen in het Waasland en de Antwerpse Kempen. Vooral die
regio's waren immers belangrijke centra voor de klompennijverheid. In het
Waasland houdt folkloregroep De Klomp De Klinge vzw het ambacht van het
klompenmaken levend. In Laakdal bevindt zich het enige museum in Vlaanderen
dat volledig aan het klompenmaken is gewijd. Ook veel heemkundige musea
en technische musea, zoals het MOT in Grimbergen en het Openluchtmuseum
Bokrijk, bezitten een deelcollectie rond de klompenmakerij, als getuige
van dit rijke verleden en als referentie voor wie nu of later met klompen
aan de slag wil gaan. Sinds 2013 komt de erfgoedgemeenschap rond de klompencultuur
in Vlaanderen op geregelde tijdstippen bijeen, onder impuls van ETWIE,
het Expertisecentrum voor Technisch, Wetenschappelijk en Industrieel Erfgoed.
De groep houdt zich bezig met alle aspecten van de borging van het ambacht:
versterken van het netwerk, overdracht van kennis en vaardigheden, collectiewaardering
en -herbestemming, projecten rond de hedendaagse invulling van het klompenambacht...
Een hedendaagse relevantie van klompen is zowel te zoeken in het
product als in het proces. Wat het product betreft, worden er nu bijvoorbeeld
nog klompen gemaakt als souvenir, als tuinschoeisel... Ook nemen sommige
hedendaagse ontwerpers aspecten van de klomp mee in hun ontwerpen. Daarnaast
hebben klompen ook een orthopedische waarde. Interessanter voor de erfgoedgemeenschap
zijn de mogelijkheden op het vlak van het ‘proces’. Het maken en werken
met de handen is weer erg populair, en daarop spelen ook de klompenmakers
in. Interessant is dat het klompenambacht een zeer 'duidelijk' ambacht
is om handenarbeid en techniek te illlustreren. Daarnaast zijn klompen
zeer ‘belevingsvol’; ze spelen in op de zintuigen (geur van het hout, gevoel
om hout te dragen).
“Klompen worden door de gemeenschap niet langer gezien als folklore,
maar als een vorm van levend, immaterieel erfgoed,” zegt Steven Dewaele
van het MOT in Grimbergen. “De productie van klompen op grote schaal zal
wellicht nooit terugkomen naar België, maar dat wil niet zeggen dat er
geen geïnteresseerden zijn om de techniek aan te leren en door te geven.
Het gaat dan uiteraard om een beperkte productie, die vaak wordt gepaard
aan demonstratieve doeleinden, wat een steentje bijdraagt aan de kennis
van en het draagvlak voor ambachtelijke technieken.”
Meer info?
Op de website
www.klompenmakerij.bevind je heel wat informatie over klompenmakers, gereedschappen, collecties,
relevante literatuur en video's...
Geïnteresseerden kunnen het laatste nieuws rond het klompenerfgoed
in Vlaanderen ook volgen via de
Facebookpagina ‘Klompenmakerij’.
Meer informatie over de borgingsmaatregelen rond de klompencultuur
vind je op het platform immaterieel erfgoed:
http://www.immaterieelerfgoed.be/Detail/wat/335
Elke zondag van de maanden juli & augustus 2017, van 10 tot 18 uur:
demonstratie handmatig klompen maken.
Meer info vind je bij
agenda.
Jos ten Hove vierde bij het klompen maken
De Enterse Oudheidkamer ‘Buisjan’ bestaat dit jaar veertig jaar en dat
werd de afgelopen twee dagen feestelijk gevierd in een grote tent op het
Dorpsplein. De organisatie van de Europese Dagen Handmatig Klompen maken,
was één van de hoogtepunten van het jubileum en voorzitter Albert Bouwmeester
was er dan ook terecht trots op dat men er in was geslaagd, om dit prestigieuze
evenement naar Enter, te halen.
Medewerkers van “Buisjan” en tientallen vrijwilligers hadden flink uitgepakt
met onder meer boeiende demonstraties klompen maken, en daarbij ook een
verkiezing van de mooiste klomp. Albert: ““Elke klompenmaker kon zijn eigen
specialiteit laten zien en dat betekende dat je ook de verschillen zag
in de afgelopen twee dagen. In de tent was het dan ook zeer gezellig, ook
al omdat er gasten waren uit Duitsland, België en Frankrijk, landen waar
het klompen maken ook nog steeds wordt bedreven. Daar gebeurt dat, net
als in Nederland, overwegend machinaal, maar de Enterse Oudheidkamer heeft
vooral ook het handmatig klompen maken tot een ware kunst verheven”.
Een jury, bestaande uit Eric Braamhaar, Geert Pluimers, Jack van
de Voort (voorzitter European Wooden Shoes Foundation) en Bertus van het
Hof (voorzitter Klompenmuseum Eelde) beoordeelde de presentaties van de
26 klompenmakers. De Engelsman Jeremy Atkinson werd eerste en als tweede
eindige de Duitser Bernard Berning. Brons was er voor Ronny Mondelaers.
Jos ten Hove uit Enter. pakte een zeer verdienstelijke vierde plaats en
op de vijfde plaats eindigde Rob Dijkman.
Bron:
www.entersnieuws.nl
Fotoalbum 1: fotograaf Wilfried Van Goethem
Fotoalbum 2: fotograaf Henk Pluimers
Fotoalbum 1: fotograaf Wouter de Wilde
De Stichting Klompenmonument, de Klompenopleiding in Enter en het Klompenmuseum
in Eelde slaan de handen ineen om het ambacht van handmatig klompen maken
te behouden voor de toekomst. Ineke Strouken, directeur van het Kenniscentrum
Immaterieel Erfgoed Nederland: ‘Klompen maken is bedreigd immaterieel erfgoed. Als
wij niet uitkijken hebben wij straks geen mensen meer die draagbare
klompen kunnen maken. De situatie is heel zorgelijk. Het wordt tijd dat
wij de kennis van het ambacht veilig gaan stellen en zorgen dat het wordt
doorgegeven aan de toekomst. Anders zijn wij dit icoon van Nederland kwijt.
Daarom ben ik blij dat op de viering van het 40-jarig jubileum van de Klompenopleiding
in Enter de handen ineen geslagen worden om het ambacht toekomst te geven.'
In het najaar 2013 werd het handmatig klompen maken op de Nationale Inventaris
Immaterieel Cultureel Erfgoed geplaatst. De oudste klompen die in Nederland
gevonden zijn dateren uit de elfde eeuw. Lang werden klompen in de wintermaanden
gemaakt door boeren en vissers. Het werk buiten lag dan stil en de tijd
werd besteed aan het maken van ambachtelijke voorwerpen. De kennis werd
overgedragen van vader op zoon, van generatie op generatie. Eeuwenlang
kende Nederland duizenden klompenmakers. In de vorige eeuw zette de daling
echter fors in. Klompen werden alleen nog gedragen door boeren en stratenmakers.
Machines namen het maken van de klompen voor de toeristenindustrie over.
Nu heeft de hele bedrijfstak – zowel handmatig als machinaal klompen maken
- het moeilijk.
Het ambacht van handmatig klompen maken wordt nu nog maar door een aantal
mensen beoefend. De klompenmakers zijn zich er van bewust dat ze een zeldzaam
geworden beroep uitoefenen. Toch geloven ze dat het ambacht toekomst heeft
in een tijd waarin duurzaamheid en ambachtelijkheid hoog in het vaandel
staan. Op het feest van het 40-jarig jubileum van de klompenopleiding in
Enter – een plaats waar een eeuw geleden nog honderden klompenmakers hun
brood verdienden – ondertekenen de drie belangrijke organisaties onder
toeziend oog van de directeur van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed
het certificaat van de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed
waarin ze beloven er alles aan het doen om het ambacht te behouden voor
de toekomst.
De Klompenopleiding in Enter is 40 jaar geleden opgericht door een aantal
klompenmakers. In de loop van deze 40 jaar heeft de opleiding een grote
bijdrage geleverd aan het in stand houden van het ambacht. Op donderdag
11 en vrijdag 12 augustus wordt dit jubileum gevierd in de vorm van de
Europese promotiedagen handmatig klompen maken. Op de markt in Enter zullen
de 30 klompenmakers uit verschillende Europese landen hun ambacht beoefenen,
waaronder ook Nederlands jongste klompenmaker. Iedereen is welkom. De hele
dag zijn er klompendemonstraties.
Bron:
www.immaterieelerfgoed.nl
De Europese Demonstratiedagen Handmatig Klompen maken is een tweedaags
evenement dat plaats vindt op donderdag 11 en vrijdag 12 augustus 2016
in Enter.
Meer info vind je bij
agenda.
Elke zaterdag van de maanden juli en augustus 2016, van 10 tot 18 uur:
demonstratie handmatig klompen maken.
Meer info vind je bij
agenda.
Erfgoed, iets van vroeger? Niks van. Ook nu zetten duizenden mensen in
Vlaanderen en Brussel tradities en technieken verder. Als bezieler of sympathisant,
aan de zijlijn of er middenin. Vandaag lanceerden verschillende erfgoedorganisaties
de campagne #ikschrijfgeschiedenis, waarin al deze mensen worden opgeroepen
om foto’s en filmpjes te delen over hoe zij tradities of technieken verder
doen leven.
De campagne, waaraan ook ETWIE meewerkt, vestigt de aandacht op de
rijkdom aan levende tradities en technieken door ‘het gewone’ in de kijker
te zetten. Generatie na generatie tappen we moppen in ons eigen dialect,
werken muzikanten en dansers zich in het zweet om hun techniek bij te schaven,
verfijnen ambachtsmensen hun vakmanschap... Van meubelmaker tot witloofteler,
van mimespeler tot bruid, en van schapenherder tot accordeonist: iedereen
schrijft geschiedenis.
Welke tradities en technieken zetten we enthousiast verder in 2016?
Iedereen kan een foto of filmpje delen via #ikschrijfgeschiedenis
of op
www.ikschrijfgeschiedenis.be. Zo wil de campagne een actueel, levendig en divers beeld schetsen van
het immaterieel cultureel erfgoed anno 2016.
De campagne #ikschrijfgeschiedenis is een initiatief van het Platform
voor Immaterieel Cultureel Erfgoed (tapis plein i.s.m. ETWIE, LECA, CAG,
Het Firmament, Resonant en FARO).
Bron: ETWIE vzw,
www.etwie.be
14/12/2015
In heel wat (lokale) erfgoedcollecties in Vlaanderen bevindt zich materiaal
met betrekking tot de klompenmakerij. Door het verdwijnen van het klompenmakersambacht,
komt echter ook de kennis over dit boeiende erfgoed onder druk. Vaak weten
erfgoedbeheerders niet meer welke werktuigen tot de uitrusting van de klompenmaker
behoorden, en/of hoe dit gereedschap precies werd gebruikt.
Tijdens een vormingsnamiddag op zaterdag 7 november in het MOT in
Grimbergen kunnen erfgoedbeheerders hun kennis over het (roerend) klompenerfgoed
bijspijkeren. Aan de hand van de collectie van het museum kom je alles
te weten over het gebruik van de verschillende handwerktuigen. Ook wordt
toelichting gegeven over het machinale klompenmaken en het papieren erfgoed
van de klompenmakerij. Verschillende klompenmakers zullen aanwezig zijn
om al je vragen te beantwoorden.
Heb je een (deel)collectie rond de klompenmakerij in je museum? Wil je
hier graag meer over weten of wil je je eigen kennis erover delen? Schrijf
je dan in voor deze gratis vormingsnamiddag! Tijdens deze dag zal ook een
nieuwe portaalsite rond het klompenerfgoed in Vlaanderen voorgesteld worden.
Deze vormingsnamiddag vindt plaats op zaterdag 7 november in het
MOT (Guldendal 20, Grimbergen). Ontvangst met broodjes vanaf 12u. De vorming
start om 13u en eindigt om 16u30/17u.
Deelname is gratis. Inschrijven via
tijl@etwie.beof
hendrik.vandeginste@heemkunde-vlaanderen.be.
Organisatie: ETWIE, Heemkunde Vlaanderen, het MOT, Klompenmuseum
Laakdal, Folkloregroep De Klomp De Klinge.
WINNAARS KLOMPENWEDSTRIJD ONTVINGEN PRIJZEN
EELDE - Ongeveer 1.200 kinderen van uit Eelde, Paterswolde en Eelderwolde
kregen voorafgaand het Bloemencorso een klompje om deze te pimpen. Zondag
zijn de prijswinnaars bekend gemaakt.
De klompjes hingen tijdens de Dahliafair aan plankjes met de naam van
het kind, de school en de groep. Deze klompjes waren op grote hekken gehangen
en zijn twee dagen tentoongesteld. De kinderen hadden geweldig hun beste
gedaan om er iets moois van te maken. Juryleden van het Internationaal
Klompenmuseum hebben de klompjes gekeurd en per groep drie prijzen toegekend.
De Europese Promotiedagen Handmatig Klompen Maken is een groot succes geworden
en gold als een geweldige toevoeging op het Bloemencorso. Op beide dagen
zijn 22 klompenmakers uit Nederland, België en Duitsland geweest om te
demonstreren hoe klompen met de hand gemaakt worden. Drie klompenmaker
ontvingen een prijs: Lute van de Bult uit Beilen, Tim van Goethem Westmalle
(België) en Henny Bremer – Langen (Duitsland). De verhalen die door klompenmakers
werden verteld genoten grote aftrek bij het publiek. Een hulde voor de
samenwerking tussen het Bloemencorso Eelde en het Internationaal Klompenmuseum
in Eelde.
Bron:
www.ineeldepaterswolde.nl
Met dank aan:
www.112eelde.nl
Klik hier om het fotoalbum te bekijken
